Staðsetning nýja Landspítalans

Vonandi styttist í að hagur ríkissjóðs vænkist og að hægt verði að hefjast handa við byggingu nýs Landspítala.  Staðsetningin við Hringbraut er hins vegar mjög vafasöm og því mikilvægt að nýta tímann vel til að huga betur að henni áður en hafist verður handa.

Staðsetning við Hringbraut er umdeild

Steinn Jónsson þáverandi formaður Læknafélags Reykjavíkur telur, samkvæmt grein árið 2012, að megin röksemdir nefndar um staðarval frá 2002 standist ekki.  Páll Matthíasson forstjóri Landspítalans segist hefði valið annan stað.  Margir þeirra sem hafa stutt staðsetningu við Hringbraut hafa gert það vegna þess að þeir hafa talið of seint að breyta.  En það er ekki of seint, það gerir spítalann betri og það flýtir jafnvel fyrir að hægt verði að hefjast handa, eins og hér verður sýnt fram á.  

Staðsetningin skiptir gríðarlega miklu máli fyrir stóran hóp fólks.  
Komur sjúklinga að meðtalinni bráðamóttöku og göngu- og dagdeildum eru samtals um 450 þúsund á ári.  Um 4000 starfsmenn, 1500 nemar og fjölmargir aðstandendur sjúklinga koma og fara.   Ferðir alls þessa hóps til og frá spítalanum eru um 3,5 milljónir á ári.  Hver kílómetri sem spítalinn er frá besta stað eykur ferðakostnaðinn samtals um 500 milljónir á ári.  

Besta staðsetning spítalans

Besta staðsetningin hlýtur að vera sem næst þungamiðju byggðar á höfuðborgarsvæðinu á svæði sem liggur vel við stofnbrautum nú og til framtíðar litið.   Sá staður er nálægt hinu nýja byggingarsvæði við ósa Elliðaánna.

Skipulag gerir ráð fyrir að þar komi þúsundir íbúða á næstu árum.  Staðurinn liggur vel við gatnamótum Miklubrautar og Sæbrautar og tilvonandi Sundabraut mun síðar koma skammt fyrir norðan svæðið.  Staðsetning spítalans við Hringbraut er 3 til 4 km frá besta stað.  Ferðakostnaður er því um 1,5 milljarð króna ári hærri þar en á besta staðnum.  

Annað vandamál við Hringbrautarlóðina er nálægðin við Reykjavíkurflugvöll því ekki gengur að byggja spítalann á mörgum hæðum þar.  Ferðir milli deilda verða lengri og nýting starfsfólks verri en þegar lyftur flýta för.   Hvert 1% í betri nýtingu spítalans sparar um 500 milljónir árlega.  Ef tímasóun vegna ferða er 2% er árlegur rekstrarkostnaður um 1 milljarði kr hærri en ella.   

Gríðarlegur ávinningur

Ofangreint bendir til þess að staðsetning Landspítalans við ósa Elliðaánna, trúlega vestanmegin í hinni nýju Vogabyggð sem er í mótun, myndi spara um 2,5 milljarða kr á ári.   Það gerir samtals 100 milljarða kr á 40 árum sem er hærri upphæð en kostar að byggja nýjan spítala.

Annað mikilsvert er að batahorfur sjúklinga eru þeim mun betri sem þeir komast fyrr á spítala sérstaklega í bráðatilfellum.

Hringbrautarlóðin hentar hins vegar mjög vel fyrir íbúðabyggð.  Það vantar sárlega íbúðalóðir nálægt miðbænum eins og umræðan um byggingu í Vatnsmýrinni hefur dregið fram og mikil umferð um Miklubrautina kvölds og morgna sýnir.   Með makaskiptum á lóðum mætti hrókera þessum byggingaáformum með miklum ávinningi fyrir landsmenn.

Með ofangreint í huga þarf á næsta ári að framkvæma vandaða athugun á því hvar nýi spítalinn verður best staðsettur.   Kanna þarf hug eigenda Vogabyggðarlóðanna og annarra lóða sem til greina koma.   Ef vel tekst til mun þetta flýta byggingu nýs Landspítala og gera hann að betri spítala en ef hann yrði byggður við Hringbraut.

Grein birtist í Morgunblaðinu 28.11.2014.